Cemde on iki hizmet görevlileri

  1. Pir / Mürşid / Dede:

Mürşit makamı Hz Muhammed, Hz Ali’yi ve Hünkar Bektaş-i Veliyi temsil eder. Posta oturan dede’ler, bu makamda vekil olarak bu görevi yaparlar. Mürşit; ilim, irfan sahibidir. Yürekleri, akılları aydınlatan, arıtıp arındıran, paklayip güzelleştiren, talibin yüreğini görendir. Dervişi, talibi, yola gönül vereni, eğiten, gözetleyen, insan-ı kamil yolunda olgunlaşan, eğriyi doğruyu gösteren, zahiri Batıni bilgileri öğreten, kişiyi ruhsal olgunluğa getirendir. Bu yola gireni, insanlığa hizmet edeni; yararlı, bilgili, erdemli insanlar haline getiren zattır. Cemin hakimidir/yetkilisidir. Son söz onda biter ve genel duaları o okur. Cemde sorgulama, yargılama, cezalandırma, cezalı durumları aklama ve karar verme durumu Dede ve Ceme katılan canların onayı ile olur.

  1. Rehber:

Yola girmek istiyen isteklilere, taliplere, Dervişlere, yolun edebini, erkânını, yola girmenin şartlarını ögretir. Taliplere yol gösteren, yolun değerlerini öğreten, eğiten kişidir. Cem erenleri ikrar verirken önderlik yapar. İkrarlardan sonra talibin, ikrar verenlerin ikrarlarına bağlı olup olmadığını kontrol eder gözetler. Taliplerin karşılaştığı sorunların çözümüne yardımcı olur.

Muhammed-Ali yoluna giren canın yola ters düşecek davranışlarını düzeltir. Mürşidin bünyesinde yola gönül veren canların eğitim ve öğretiminden, tarikata hazırlama ve bilgilendirme yönünden sorumludur. 12 Hizmet sahiplerine önderlik eden, genel organizasyonları yapan, hizmet sahiplerine talimat veren bir görev sahibidir. Görgü cemlerinde müsahiplerin hazırlığını yapar. Onları Pir/Dede/Mürşidin ve cemaatin huzuruna götürür, getirir; gerektiği zamanlarda Cem Erkanını gelenek, görenek, kültürel ve tarihi yanlarını anlatır, bilgi verir.

  1. Gözcü:

Gözcü Baba, Dar esnalarında; Cem Erenlerinin dua aldıklarında; lokma dualattıklarında daima Pirin veya Mürşidin karşısında Dara duranların, dua alanların sağ tarafında yer alır. Baba ve Bacıların bilmedikleri usûl ve kaideleri tarif eder ve Cemin asayişini sağlar. Cem Erenlerinin isteklerini ilgili Dedeye, Dedelerin buyruklarını Cem erenlerine iletir.

  1. Zakir:

Dede-Pirden ve Rehberden sonra gelen bir hizmet sahibi olarak bağlama çalarak, Deyiş ve Duaz İmam; mersiye, beyit ve nefesler okur. Mürşit emri ile cemde zikiri yönetir.

  1. Süpürgeci/Faraşçı:

Cemin başlangıcından sonuna kadar Duaz İmam söylendiğinde ve her bölüm sonunda Faraşçı süpürgesini çalar ve Faraşçı duasını okur.

  1. Çerağcı/Delilci:

Delil hizmetinin malzemelerini hazırlar. Delilci, delili uyarır.. Delil dualarını okur… Bu vazifeyi erkân-ın usulüne göre yapar.

  1. Sakkacı:

SAKKA suyu dağıtılması için Sakkacı meydana gelir. Çok kalabalık ise iki kişi de yardımcı olarak ellerinde birer tas su ile meydana gelirler. Duasını okuduktan sonra, Sakkacılar “bir su veririm İmam Hasan Şah Hüseyin aşkına” diye diye Dede’den itibaren bütün Canlara su daüıtırlart (ya da: sembolik olarak üç Can’a su içirirler). Sonra meydana gelir, kendileri de birbirlerine birer yudum su içirir; Duasını alır ve yerine gider…

  1. Lokmacı/Kurbancı/Niyazcı:

Kurbanı alması, kurbanı dualatıp kesmesi, doğraması ve her türlü malzemelerin hazırlanması, aynı zamanda muhafaza edilmesi ve organizasyonu Kurbancıya aittir. Lokmacı da bu Cemde Kurbancıya yardım eder. Vazifesi sürekli Cemin içinde olmasına rağmen Lokma dağıldığı ve de yenildiği esnalarda Cem erenlerinden olup, Ceme gelememiş olan var ise, o kişilere Dedeler tarafından lokma gönderilirse, o lokmayı götürüp o Cem’e katılamayan Can’ın akrabası/eşi dostuna sunmak vazifesi Lokmacının görevidir. Lokmacı lokma dağıtmalarında, lokma alamayanlara ve izinsiz lokma yiyenlere dikkat eder. Lokmaları eşit olarak dağıtmaya özen gösterir.

  1. İznikçi/Tezekar/İbriktar

Cem yapıldığı zaman postları makamına göre sıra ve erkana uygun bir şekilde yerleştirir. Ceme gelen taliplere, canlara Mürşidin, Pirin, Rehberin huzurunda nasıl durulması gerektiğini niyaz ve diğer kuralları öğretir. Ayakkabıları düzenler; Cem’e katılanlara yer gösterir. Tezekar kelimesi farşçadır, türkçe anlamı yıkanmak temizlenmek demektir.

Zahiri abdest beden temizliğidir. Cem’deki yıkanma daha çok sembolik bir yıkanma, bir tür tarikat abdestidir. Zira ceme katılan her can, cemevine gelmeden önce tertemiz yıkanmış beden temizliğini yapmış olmalıdır. Tarikatın abdesti pir nefesiyle, ilahi aşkla bütün kötü duygu, düşünceden ve davranışlardan uzak olmaktır.

  1. Semahcı/Pervane:

Cem erenlerinden eline, beline, diline, sadık olan birkaç kişi kırklar semahını döner. Zakirin çaldığı beyit eşliğinde, birkaç kez döndükten sonra ayaklarını mühürleyerek, pirin didarında durup, dede onlara hizmet duasını yapar.

  1. Peyik:

Peyik, Cemin gün ve tarihini Rehberin talimatına göre duyurur. Cemevi dışında bir yere haber gidecekse bu haberi götürür, haber getirir.

  1. Kapıcı:

Kapıcılar 2 candır. Birisi kapıdan dışarıya bakar. Diğeri de kapıdan içeriye bakar. Dışarıdan gelen olur ya da bir müşkülü olan olur ise Kapıcılar Gözcüye, Gözcü de Pir-Dede-Mürşide kavuşturur.

Cemlerde Kerbela Katliamı anlatılarak huşu içinde hep birlikte yas tutulur, Kerbela şehitleri anılır. Cem’i yönlendiren dede, Kerbela olayını anlatan deyişler okur, Ehli Beyt’e yapılan zulmü beyitler / ağıtlar halinde dile getirir. Ceme katılan canlar da gerekirse birlikte bu beyit ve ağıtlara eşlik ederler. Daha sonra cemde Kerbela susuz şehitleri anısına mumlar yakılır ve dua edilir. Ve cemde 12 görevliden biri olan sakkacı, ceme iştirak edenlere Kerbela şehitleri aşkına sakka suyu (şerbeti) dağıtır. Canlar ‚’’Ya Hüseyin’’ diyerek bu sudan bir miktar icerler.